Welke nieuwe zorgwetgeving wordt verwacht in 2024?

In dit nieuwe jaar staan ons vrijwel zeker weer nieuwe wetten en regels voor de zorgsector te wachten. Komen er nieuwe maatregelen op het gebied van de vrije artsenkeuze, digitalisering, fraudebestrijding en bescherming van persoonsgegevens? Hieronder een greep uit de momenteel in behandeling zijnde wetsvoorstellen. Deze bevinden zich vrijwel allemaal nog in de startfase van het wetgevingsproces. Het is dus niet zeker of de wetten uiteindelijk in werking zullen treden. De wetsvoorstellen zijn echter wel interessant genoeg om nauwlettend in de gaten te houden.

1 – Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz)

In het kader van de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) is onder andere vastgesteld dat het uitwisselen van cliëntgegevens tussen instellingen voor medisch specialistische zorg, verplicht elektronisch moet gaan plaatsvinden. Dit type informatieoverdracht moet daardoor gaan voldoen aan de eisen van de Basisgegevensset Zorg (BgZ), waarvoor een NEN-norm zal worden ontwikkeld. Dit besluit is belangrijk voor medisch specialistische zorgaanbieders, maar bijvoorbeeld ook voor ICT-leveranciers. De wet is al in werking getreden en wordt in stappen in de praktijk uitgerold door middel van aanvullende regels.

2 – Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg

Voor de bestrijding van fraude in de zorg wordt het wenselijk geacht dat betrokken instanties effectief samenwerken met andere instanties. Door samenwerking en informatie-uitwisseling kunnen zij gerichter maatregelen treffen en activiteiten onderling afstemmen. Ter realisatie hiervan wordt een Waarschuwingsregister Zorg geïntroduceerd en krijgt het samenwerkingsverband Informatieknooppunt Zorgfraude (IKZ) rechtspersoonlijkheid en een wettelijke taak. Deze wet is al aangenomen en inmiddels is er onderliggende regelgeving in behandeling. Hierin is verder uitgewerkt welke gegevens mogen worden gedeeld, evenals de beveiliging en het beheer hiervan.

3 – Wet Integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz)

Om niet-integere zorgaanbieders en extreme winstuitkeringen aan te pakken, worden met dit wetsvoorstel in de Wtza (Wet toetreding zorgaanbieders) en WMG (Wet Marktordening Gezondheidszorg) enkele belangrijke bepalingen opgenomen om tegenstrijdige belangen (en fraude) te voorkomen en voorwaarden te kunnen stellen aan het uitkeren van winst. Tevens krijgt het externe toezicht (NZA/IGJ) extra mogelijkheden om een integere bedrijfsvoering af te dwingen bij zorg- en jeugdhulpaanbieders. Dit is zeker een wetsvoorstel om in de gaten te houden.

4 – Bevorderen zorgcontractering

De wetgever wil bevorderen dat zorginstellingen een contract met een zorgverzekeraar aangaan. Belangrijk aspect in het voorstel is de verduidelijking van het hinderpaalcriterium in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Het hinderpaalcriterium houdt in dat de vergoeding van zorgverzekeraars aan zorgaanbieders zonder contract, niet zo laag mag zijn dat de verzekerde ervan afziet naar deze zorgaanbieder te gaan. De verzekerde loopt dan immers het risico zelf veel bij te moeten betalen. Verder worden kaders opgenomen voor het berekenen van de vergoeding door zorgverzekeraars. Ook wordt met de wet de mogelijkheid gecreëerd (deel-)sectoren van de zorg aan te wijzen, waarvoor de hoogte van de vergoeding door de overheid wordt vastgesteld. Tot slot wordt bepaald dat de verzekerde recht heeft op volledige vergoeding, indien de zorgverzekeraar niet voldoet aan zijn zorgplicht.

5 – Verzamelwet gegevensverwerking VWS I

Dit wetsvoorstel gaat over het gebruik van persoonsgegevens en gegevens over gezondheid of het burgerservicenummer. Deze gegevens mogen door (overheids)organisaties alleen worden gebruikt als dat noodzakelijk is en volgens de wet is toegestaan. Met dit wetsvoorstel worden regels in verschillende wetten verbeterd. Voorbeelden zijn de inzagebevoegdheid en gegevensverwerking door de IGJ en de gegevensverwerking in de Kaderwet VWS-subsidies.

6 – Digitale identificatie en autorisatie in de zorg

De elektronische middelen voor identificatie en authenticatie binnen de zorg (UZI) moeten met dit wetsvoorstel worden vervangen door nieuwe middelen. Ook zal een door de overheid beheerd register voor het verstrekken van identificerende kenmerken van zorgaanbieders en zorgmedewerkers worden geïntroduceerd. Het voornemen is om inlogmiddelen goed te keuren die zijn erkend onder de Wet digitale overheid (zoals DigiD), gecertificeerd zijn onder de NEN 7518 en die beschikken over een PKI-O-certificaat.

7 – Kwaliteitsregistraties zorg

In dit wetsvoorstel wordt een wettelijke grondslag gecreëerd om gepseudonimiseerde (bijzondere) persoonsgegevens te mogen verwerken. Deze grondslag geldt alleen voor kwaliteitsregistraties die het Zorginstituut heeft opgenomen in het openbaar register voor kwaliteitsregistraties. Het wetsvoorstel richt zich op de medisch specialistische sector.

8 – Recht op digitaal consult voor zover passend bij goede zorg

Dit wetsvoorstel zorgt dat patiënten een zorgaanbieder kunnen verzoeken om een digitaal consult (videoconsult). De zorgaanbieder dient in dat verzoek mee te gaan, behalve als daardoor geen goede zorg kan worden geleverd. Ook moet de zorgaanbieder ervoor zorgen dat digitale consulten goed worden georganiseerd, zodat de kwaliteit van het consult er niet onder lijdt.

9 – Opvraagbaarheid gegevens bij spoedeisende zorg

Om zorgaanbieders te kunnen verplichten gegevens beschikbaar te stellen aan zorgaanbieders die spoedeisende zorg verlenen, dient een wettelijke grondslag te bestaan. Daar moet dit wetsvoorstel voor gaan zorgen. De “verplicht opvraagbaar gemaakte gegevens” mogen alleen worden ingezien door bepaalde zorgverleners in geval van spoedeisende zorg en alleen als de cliënt geen bezwaar maakt.

10 – Besluit beperking werkingssfeer jaarverantwoording

In dit besluit wordt éénmalig een uitzondering gemaakt op de verplichting van zorgaanbieders om een jaarverantwoording openbaar te maken over de boekjaren 2022 en 2023. De pauze geldt alléén voor zorgaanbieders die voor 1 januari 2022 zijn opgericht en behoren tot een categorie van zorgaanbieders die voor 1 januari 2022 geen jaarverantwoording hoefden af te leggen.

Conclusie

Uit dit overzicht blijkt dat er weer genoeg wetsvoorstellen zijn ingediend om rekening mee te houden. Dit geldt voor zorgaanbieders, maar ook voor patiënten. Samenvattend kunnen we concluderen dat de wetsvoorstellen voor de gezondheidszorg betrekking hebben op de onderwerpen digitalisering en bescherming persoonsgegevens, integer bestuur, fraudebestrijding en extern toezicht, bevordering zorgcontractering, de kwaliteit van de zorg en de jaarverantwoording. Wij wachten in spanning af welke wetsvoorstellen daadwerkelijk ingevoerd gaan worden.